Jak sprostać wskazaniom i zaleceniom poradni psychologiczno- pedagogicznej.

Zgodnie z regulacjami ustawy Prawo oświatowe każde dziecko, realizujące obowiązek szkolny w ramach systemu oświaty ma prawo do uzyskania wsparcia w rozwoju i pomocy w nauce stosownie do swoich potrzeb rozwojowych i edukacyjnych. Szczególnym wyzwaniem są dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych, którym sprawia trudność sprostanie wymaganiom edukacyjnym, co wynika ze specyfiki ich funkcjonowania, czyli dzieci i młodzież wymagający pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

W naszym systemie oświaty – zarówno tym sprzed reformy, jak i obecnym – zapewnienie dostępu do pomocy psychologiczno-pedagogicznej ma charakter powszechny, a korzystanie z niej jest dobrowolne i nieodpłatne. Zatem wszystkie przedszkola, szkoły i placówki zobowiązane są do jej organizowania dla swoich uczniów, nauczycieli i rodziców w oparciu o zasoby własne oraz najbliższego środowiska. Wiodącą rolę w tym zakresie pełnią oczywiście poradnie psychologiczno- -pedagogiczne – instytucje wyspecjalizowane w rozpoznaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych dzieci i młodzieży, czyli w profesjonalnym ich diagnozowaniu – w efekcie czego do placówek oświatowych trafiają dwa odrębne dokumenty postdiagnostyczne – opinia lub orzeczenie. Za organizację działań i szczegółowe rozwiązania dotyczące wspierania dzieci ze SPE w szkole odpowiada dyrektor. Ale podstawowy układ, w którym jest udzielana uczniowi pomoc, to relacja uczeń – nauczyciel, uczeń – specjalista szkolny. Osobą, do której należy planowanie i koordynowanie udzielania uczniowi tejże pomocy – we współpracy z nauczycielami i specjalistami – jest wychowawca klasy, pedagog szkolny, psycholog. To on pierwszy zapoznaje się z opinią lub orzeczeniem i analizuje zalecenia tam zawarte. Następnie informuje innych nauczycieli lub specjalistów o potrzebie objęcia ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną w trakcie ich bieżącej pracy z nim, zgodnie ze wskazaniami i zaleceniami poradni.

1 KROK Umiejętność rozróżniania opinii od orzeczeń Opinia ppp to dokument, który przedstawia stanowisko poradni – wraz z uzasadnieniem – w sprawie zgłoszonej przez rodziców dziecka/ucznia we wniosku. Warto pamiętać, że poradnia może wydać opinię w każdej sprawie, o którą zawnioskuje rodzic, o ile dotyczy ona edukacji. Opinię wydaje się nie później niż do 30 dni od złożenia wniosku. Przy czym od opinii nie można się odwołać, gdyż nie jest ona decyzją w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego. Orzeczenie publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej to dokument zawierający w sprawie dziecka decyzję administracyjną pierwszej instancji wydaną przez zespół orzekający działający przy poradni. Wykonanie tej decyzji jest dla dyrektora szkoły/placówki obligatoryjne. Jest on zobowiązany do realizacji zaleceń zawartych w orzeczeniu, które są bezdyskusyjne, a ich przestrzeganie jest obowiązkowe dla nauczycieli i szkolnych specjalistów. Warto pamiętać, że zespoły orzekające wydają orzeczenia dla uczniów szkół mających siedzibę na terenie działania poradni. Ale w sprawach dzieci niewidomych i słabowidzących, niesłyszących i słabosłyszących oraz dzieci ze spektrum autyzmu orzekać mogą tylko poradnie wskazane przez kuratora oświaty. Działające w poradniach zespoły orzekające wydają orzeczenia o potrzebie: kształcenia specjalnego dzieci i młodzieży niepełnosprawnej, zagrożonej niedostosowaniem społecznym i niedostosowanej społecznie; zajęć rewalidacyjno-wychowawczych dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością w stopniu głębokim; indywidualnego nauczania uczniów, których stan zdrowia uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do szkoły; indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dla dzieci, których stan zdrowia uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do przedszkola lub oddziału przedszkolnego zorganizowanego w szkole podstawowej oraz opinie o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka od chwili wykrycia niepełnosprawności do podjęcia nauki w szkole. Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, orzeczenie o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych oraz opinię o WWR wydaje się w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia złożenia wniosku o ich wydanie lub od dnia uzupełnienia wniosku o niezbędną dokumentację. Natomiast orzeczenie o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkol- nego oraz o potrzebie indywidualnego nauczania wydaje się w terminie nie dłuższym niż 14 dni od dniaz łożenia wniosku lub od dnia uzupełnienia wniosku o dodatkową dokumentację.

2 KROK Umiejętność odróżniania wskazań od zaleceń - Wskazań dla nauczycieli dotyczących pracy z uczniem. Głównym ich celem jest podniesienie poziomu funkcjonowania ucznia. Wskazania mogą mieć charakter ogólny, po to, aby uwzględnić różnorodny kontekst sytuacyjny, w którym funkcjonuje uczeń. Mogą się też po pewnym czasie zdezaktualizować ze względu na jego wiek i zmiany w jego funkcjonowaniu. Do zadań nauczycieli należy więc ich konkretyzacja podczas bezpośredniej pracy z dzieckiem. Kilka wskazań jest uniwersalnych i może odnosić się do każdego zdiagnozowanego ucznia, np. dostosowanie wymagań edukacyjnych do rzeczywistych możliwości i potrzeb ucznia – niezbędne jest dostrzeganie i nagradzanie wysiłku, wkładu pracy ucznia – zapewnić dziecku zaspokojenie jego potrzeb emocjonalnych i społecznych, właściwej pozycji w grupie rówieśniczej oraz poczucia własnej wartości – otoczyć ucznia troskliwą opieką i wsparciem, zapewnić życzliwą atmosferę – wskazana jest praca z uczniem oparta o jego mocne strony.

Dla szkoły opinie – wydawane przez publiczne oraz niepubliczne ppp, w tym poradnie specjalistyczne – mają wartość dwojakiego rodzaju: 1. Opiniotwórczą, wskazującą na właściwe formy wsparcia ucznia, przy czym ostateczną decyzję o realizacji zaleceń podejmuje dyrektor placówki lub, w niektórych przypadkach, rada pedagogiczna, np. W sprawie udzielenia zezwolenia na indywidualny program lub tok nauki, w sprawie realizacji obowiązku szkolnego i obowiązku nauki poza szkołą. 2 Opinii w sprawie dostosowania wymagań edukacyjnych. Ma to swoje prawne oparcie w rozporządzeniu MEN w sprawie zasad oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów, gdzie zapisano, że nauczyciel jest obowiązany na podstawie opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej dostosować wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia.

Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego musi zawierać wraz z uzasadnieniem: • zalecane warunki i formy wsparcia umożliwiające realizację indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych dziecka/ucznia, w tym warunki rozwijania jego potencjalnych możliwości i mocnych stron, wzmacniania jego aktywności i uczestnictwa w życiu placówki, do której uczęszcza, oraz – jeżeli zachodzi potrzeba indywidualnego wsparcia ze strony dodatkowo zatrudnionej kadry – wskazanie tej osoby wraz z zakresem tego wsparcia; • zalecane cele rozwojowe i terapeutyczne do realizacji podczas zajęć wychowania przedszkolnego lub zajęć edukacyjnych, zajęć rewalidacyjnych, socjoterapeutycznych i resocjalizacyjnych oraz zajęć w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanej dziecku/ uczniowi i– w zależności od potrzeb – jego rodzicom, wraz ze wskazaniem zalecanych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej; zalecane działania ukierunkowane na poprawę funkcjonowania dziecka/ucznia i wzmacnianie jego uczestnictwa w życiu szkoły, ośrodka lub placówki oraz działania wspierające jego rodziców.

Orzeczenie o potrzebie nauczania indywidualnego musi zawierać wraz z uzasadnieniem: • zalecane warunki i formy wsparcia umożliwiające realizację indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia, w tym warunki rozwijania jego potencjalnych możliwości i mocnych stron; • zalecane działania sprzyjające integracji ucznia ze środowiskiem szkolnym oraz ułatwiające powrót ucznia do szkoły; • zalecane, w zależności od potrzeb, cele rozwojowe i terapeutyczne do realizacji podczas zajęć indywidualnego nauczania oraz w ramach pomocy psychologiczno- -pedagogicznej udzielanej uczniowi i, w zależności od potrzeb, jego rodzicom, przez szkołę oraz poradnię, wraz ze wskazaniem zalecanych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

Bibliografia u autorki publikacji